Uien
Uien (Latijn: allium cepa) worden wereldwijd in de keuken gebruikt. Rauw zijn ze sterk van smaak, maar bij verhitting neemt dit af.
Ze zijn er in allerlei soorten maten. In Nederland vinden we in de winkels vooral de gewone uien, rode uien, sjalotjes en lente-uien (ook wel bosuien genoemd).
Geschiedenis
Uien vinden waarschijnlijk hun oorsprong in Azië. Er zijn geschriften van rond 3000 v.Chr. gevonden waaruit blijkt dat de ui in Iran, Afghanistan en China verbouwd werd. Later werd de ui ook in India verbouwd, waarna via India de ui ook in Griekenland en Egypte terecht kwam. In Egypte komt de ui veel in decoraties en hiërogliefen van piramides voor. Daar werden ze meegegeven met de doden voor het volgende leven en waren ze tegelijkertijd voedsel en medicijn tijdens de reis naar het hiernamaals. Na de introductie van de ui door de Romeinen in Europa werd deze groente snel populair [1].
Uien in de taal
In Vlaanderen wordt de ui, ajuin genoemd. Beide woorden zijn eigenlijk hetzelfde. Ajuin, zusterwoord van het Engelse onion en het Franse oignon, klonk in Noord-Nederland als “ui-jèn”. Woorden op -en zijn meestal meervoud, daarom werd ui-jen voor meervoud gebruikt en ui voor enkelvoud [1].
Het Duitse Zwiebel en het Nedersaksische en Friese woord si(e)pel stammen af van het Latijnse cepula, het verkleinwoord van cepa (ui) [1].
Verkrijgbaarheid
Uien zijn het gehele jaar verkrijgbaar.
Uien bewaren
Ui moet op een koele en droge plek bewaard worden. Ik controleer ze regelmatig op verdroging, verkleuring en verrotting zodat voorkomen wordt dat andere uien aangetast worden door een verrot exemplaar.
Gesneden ui kan afgedekt tot een week in de koelkast bewaard worden.
Tranentrekker
In de cellen van een ui zitten allerlei stoffen, waaronder het enzym allinase en een zwavelhoudende component. Als je een ui snijdt, maak je de cellen kapot en komt er lucht bij. Er ontstaat dan een zuur wat wordt omgezet in een gas. Als dit gas in aanraking komt met (oog)vocht ontstaat er een zwavelzuurverbinding. Deze zwavelzuurverbinding irriteert je ogen, die het zwavelzuur proberen weg te spoelen door te gaan tranen [2].
Tips om tranen te voorkomen
Door met een heel scherp mes te snijden beschadig je de cellen van een ui minder en heb je minder last van tranen.
Leg de uien 10-15 minuten voordat je gaat snijden in de vriezer. Hierdoor ontsnapt er minder gas bij het snijden.
Bronnen, noten en/of referenties
1. Wikipedia – Ui (plant)
2. Gezondheidsnet – Waarom moet je huilen als je uien snijdt?